Pedagogik jarayonning talabalarning jismoniy rivojlanish va tayyorgarlik darajasiga ta’siri. Turmush tarzining talabalarning jismoniy rivojlanish va tayyorgarlik darajasiga ta’siri. Odam organizmida asosiy antropometrik ko‘rsatkichlar tana vazni va bo‘y uzunligi – genetik omillar ta’sirida rivojlanuvchi ko‘rsatkichlar xisoblanadi. Talabalarning jismoniy rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar sifatida – turmush tarzi, kun tartibi, ovqatlanish rejimi, jismoniy tarbiya va mehnat faoliyati, ta’lim muhiti, o‘quv jarayonning tashkil qilinishi kabilar ko‘rsatib o‘tiladi. Shuningdek, ovqatlanish me’yori va ratsioni tarkibi ham    talabalarning jismoniy rivojlanish ko‘rsatkichlariga sezilarli darajada ta’sir ko‘rsatishi aytib o‘tilgan.

Ushbu maqola yoshlarni jismoniy chiniqtirish shuningdek, jismoniy
mashqlarning inson tanasiga ta’siri tahlil qilinadi va jismoniy rivojlanish zarurati haqida
ma’lumot keltirilgan.

maqolada bolalarni jismoniy rivojlantirish va jismoniy tarbiya
mashg‘ulotlarida turli mashqlardan foydalanish xamda jismoniy sifatlarini rivojlantirish.

Maqolada sog’lomlashtirish texnologiyalarining mazmun mohiyati,
maqsad, vazifalari hamda jismoniy tarbiya va sportda sog’lomlashtirish texnologiyalarining
dolzarbligi, ahamiyati uning bugungi kunda sog’lom turmush tarzini shakllantirish.
Pedagogik oliy ta’lim muassasalari talabalarining jismoniy tarbiya va sog’lomlashtirish
faoliyati tizimini takomillashtirish hamda talabalarni kun davomida, aqlan va jismonan o’zini
yahshi tutishi ish unimdorligini oshirishdagi jismoniy harakatlanish funksiyalari ilmiy asoslab
berilgan.

Jismoniy mashqlar terapiyasi vositalari gimnastik jismoniy mashqlar,
suvda jismoniy mashqlar, yurish, trenajyorlarda mashq qilish kabi ta’sir qiluvchi terapevtik
omillardir.Jismoniy mashqlar bilan davolash shakllari: ertalabki mashqlar, terapevtik
mashqlar, nafas olish mashqlari, mexanoterapiya, o’lchovli yurish, gimnastik to’plarda
gimnastika, terapevtik suzish, gidrokinez terapiyasi, mehnat terapiyasi.

Dunyoda ta’lim tizimi rivojlanishining yangi vazifalari jamiyat
rivojlanishining har bir yangi bosqichiga mos keladi. Jahonning kо‘pgina mamlakatlarida
maktabgacha tа’lim tizimida jismoniy tarbiya darslari, umumta’lim mаktablaridagi jismoniy
tarbiya va sport faoliyati bolalar salomatligini saqlash va mustahkamlash hamda jismoniy
tayyorgarligini oshirishda zarur ehtiyojga aylanmagan.

maqolada yosh futbolchilarni jismoniy tayyorlashda o‘quv mashg‘ulot
ishlarini to‘g‘ri tashkil etishda bularni xisobga olish lozim, sport mashg‘ulotlarida harakatli
o‘yinlardan foydalanish xamda jismoniy sifatlarini rivojlantirish.

Ushbu tezisda maktablarda jismoniy tarbiya darslarini tashkil
o’quvchilarda tezlik va chaqonlik sifatlari amalga oshirish bo’yicha tavsiyalar berilgan.

Zamonaviy jismoniy tarbiya tizimida basketbol tobora muhim o'rin
egallaydi. Bu bir qator sabablar va birinchi navbatda, sportning jismoniy tarbiya vositasi va
usuli sifatidagi samaradorligi, uning ommaviyligi, xalqaro sport aloqalarining rivojlanishi va
paydo bo'lishi, basketbolning umumiy madaniy va nufuzli ahamiyatining doimiy ravishda
ortib borayotgani bilan izohlanadi. zamonaviy dunyo.

Jismoniy tarbiya muammolarini hal etishda butun olimlar jamoasi,
ixtisoslashtirilgan fan va o'quv muassasalari samarali ishladilar. Amaliy materiallarning
ko'pligi va yangi naqshlarning ochilishi birinchi yagona jismoniy tarbiya nazariyasi va
metodologiyasining farqlanishiga olib keldi. Yangi maxsus fanlar “Jismoniy madaniyatni
tashkil etish va boshqarish”, “Mashqlar biomexanikasi”, “Sport psixologiyasi”, “Sport
metrologiyasi”, “Sport fiziologiyasi”, “Terapevtik fizioterapiya”, “Jismoniy gigiena”,
“Valeologiya” va boshqalar

Turli ta’lim yo‘nalishlarida tahsil olayotgan talabalar, shu jumladan turli
kasb sohalarida mehnat qilayotgan mutaxassislarda salomatlik va kasbiy-amaliy jismoniy
tayyorgarlik darajasini oshirishda jismoniy sifatlar, harakat ko‘nikmalari va malakalari,
ayniqsa, koordinatsion qobiliyatlarni shakllantiruvchi mashqlarning o‘rni beqiyos ekan.

Salomatlik va qaddi rasolik inson jismoniy kamolatining asosiy
kо‘rsatkichi hisoblanadi va u organizm hamda uning a’zolarini aniq sharoitlarda hayotiy
funksiyalarini tо‘laqonli ishlashini ta’minlaydi. Vatanimizni mustaqillikka erishishi milliy
jismoniy madaniyatimizning tarixiy mazmunini bilib olishimizga yо‘l ochib berdi. Badan
tarbiya dori-darmonsiz inson tanasining fiziologik sog‘lomlashtiruvchi mexanizmini safarbar
qilishga imkon yaratadi. Xalqimiz salomatligini mustahkamlash yо‘lida jismoniy tarbiyadan
milliy an’analar asosida foydalanish uchun keng yо‘l ochildi. Nasl haqida g‘amxо‘rlik qilish
xalqimiz va mamlakatimiz ertangi kuni haqidagi muqaddas burch ekanligini xalqimiz juda
yaxshi tushunadi.

Jismoniy madaniyat moddiy va ma’naviy qadriyatlar muvofiqligida namoyon bo‘ladi.
Moddiy ne’matlar sifatida sport inshootlari, sport jixozlari va anjomlari, sport kiyimlari hamda
tibbiy ta’minotni o‘z ichiga oladi. Ma’naviy qadriyatlar sport turlari va o‘yinlarining
qiziqarliligi, ommaviylik, targ‘ibot va tashviqot ishlari, ommaviy axborot vositalarida
yoritilish, jismoniy tarbiya va sport tizimining faoliyati, yuqori malakali sportchilar hamda
olimpiya zaxiralari tayyorlash tizimi, yurtdoshlarimizning xalqaro sport musobaqalardagi
muvaffaqiyatlari, mamlakatimizda xalqaro sport masobaqalari va tadbirlarini tashkil etilishida
aks etadi.

Maqolada jismoniy morfologik ko'rsatkichlar muhokama qilinadi
zamonaviy rivojlanayotgan dunyoda talaba qizlarning rivojlanishi. Buning o'ziga xos xususiyatlari
o'qituvchining kasbiy ishi tarkibidagi kompetensiyalar.

Mamlakatimizdagi xotin-qizlarni jismoniy tayyorgarligi va faollik
darajasini o'rganishga qaratilgan. Ortiqcha vazn muammosidagi xotin-qizlarni jismoniy
qobilyatlari, salomatligi, sog’lom turmush tarzidagi jismoniy tarbiyaning ro’li to’g’risida so’z
olib boriladi.

14-18 yoshli o'g'il bolalarni ko'proq kasbiy tayyorgarlikka ega bo'lgan
intensiv mehnatni talab qiladigan mutaxassisliklar bo'yicha o'qitish sharoitida jismoniy
mashqlarning mavjud rejimi motor funktsiyasining normal rivojlanishini ta'minlamaydi,
o'sishni rag'batlantirmaydi. tananing funktsional imkoniyatlari va o'quvchilarning umumiy
ko'rsatkichlarining oshishi.
Bundan quyidagi xulosalar chiqarish mumkinki, shuning uchun bu rejim yosh
o`quvchilar uchun jismoniy tarbiyaning asosiy vazifalarini to`liq amalga oshirishni ta`minlay
olmaydi;

Harakatli o‘yinlar boshlangich sinf darslarida ham ancha keng o‘rin oladi.
Bu sinflardagi harakatli o‘yinlar jismoniy tarbiya darslarida hosil qilingan harakat ko‘nikmalarini
takomillashtirish va mustahkamlash uchun xizmat qiladi. Darsning asosiy qismi muayyan
vazifani amalga oshirishga, masalan, basketbol uyinining asosiy elementlarini o‘rgatishga doir
o‘yin materiallaridan iborat bo‘lsa, uning kirish kismida "To‘plar poygasi" singari harakatli
o‘yinlardan foydalanish mumkin. Bunday hollarda darsning asosiy qismiga "Ovchilar va
o‘rdaklar", "Otishma" o‘yinlari kiritiladi. Darsga bolalarga notanish bo’lgan o’yinlarni
kiritmaslik kerak.

Bolalarni sog‘lom jismoniy rivojlanishi, o‘quv faoliyati va ish
qobiliyatini yuqori darajada saqlab qolishi, kasalliklarini oldini olish ishlarini tashkil qilish
dolzarb muammolaridan biridir. Ularni yechish uchun aholining jismoniy rivojlanishini
ekologik sharoitga bog‘liq holda o‘rganishni ahamiyati katta.

Ushbu maqolada ichki organlarning hipokinezi, oqibatlari va ularni davolash
ko‘rib chiqiladi. Gipokineziya va jismoniy harakatsizlik ko‘pincha sinonim so‘zlar
hisoblanadi, ammo ular orasida farqlar mavjud. Shunday qilib, jismoniy harakatsizlik uzoq
muddatli gipokineziyaning oqibatidir va mushak kuchining pasayishi shaklida o‘zini namoyon
qiladi. O‘z-o‘zidan, u jismoniy faoliyatning majburiy kamayishi, masalan, yotoqda dam olish,
harakatsiz turmush tarzi yoki kasbiy xususiyatlar tufayli yuzaga keladi.

Bizning respublikamiz xududida kurashning ikki turi mavjud bo‘lib bu
Buxorocha va Farg‘ona qoidalari bilan kurashishdir. Milliy sport turlari alohida olganda har
bir xalq milliy madaniyatning o‘ziga xos elementlari sifatida emas, balki jismoniy harakatining
xozirgi vazifalarini hal qilishning muhim vositasi sifatida namoyon bo‘lmoqda. Spartakiadalar
paytida polvonlarning kuch sinashganlarini hamma ko‘rgan bo‘lsa kerak. Xalq yuksak
jismoniy belgilarga va tehnik mahoratga ega bo‘lgan mashhur kurashchilarni polvon deb
ataydilar. Kurash barcha tantanalarning doimiy yo‘ldoshi.

Ushbu tadqiqot ishida Andijon viloyatining Oltinko`l tumanidagi 48-
umumta’lim maktabning 5-6-sinfda o’quvchilarining qo’l kuchi (o’ng qo’l va chap qo’l)
ko’rsatkichi qiymati tahlil qilingan va jismoniy ko’rsatkichlari o’rganilgan.

Atletik gimnastikasi mashqlarining ta’siri umumiy xarakterga va mahalliy (mushak
guruhiga, mushaklar va skeletlar tizimiga) ta’sir qilishi mumkin. Shunday qilib, atletik
gimnastika yo‘nalishi mashqlari jismoniy madaniyat va sog‘lom turmush tarzi ajralmas qismi
bo‘lgan, har tomonlama rivojlangan va jismonan tayyorlangan shaxsni shakllantirishga
yordam beradi. Og‘irliklar bilan mashq qilish tananing aerob va anaerobik qobiliyatini
oshiradi, katta miqdordagi zaxira kapillyarlarni ochib beradi, ko‘krak qafasining aylanasi,
o‘pkaning tiriklik sig‘imi, dinamometriya ko‘rsatkichlari (qo‘lning kuchi) va jismoniy
sifatlarning sezilarli rivojlanishiga, yog‘ miqdorini kamaytirishga va mushaklarning tarkibiy
qismlarini ko‘paytirishga yordam beradi.

Mazkur maqolada bolalar milliy o‘yinlarining tarbiyaviy ahamiyati
haqida so‘z boradi. Shuningdek, bolalar milliy o‘yinlarining shakllanishi, uning turlari va ularning bolaning aqliy va jismoniy rivojlanishiga ta’siri tahlil qilingan. Milliy o‘yinlarning maktab ta’lim jarayonida, dars jadvalida bo‘lishi zarurligi haqida ham fikr-mulohazalar bildiriladi.

Ushbu tadqiqot ishida Andijon davlat universiteti Jismoniy madaniyat
fa’kultetida taxsil olayotgan yosh talabalarning jismoniy rivojlanishi belbog’li kurash sport turi
texnika va taktika usuli tavsiflangan. Shuningdek, mamlakatimizda, belbog’li kurashni o’rni
va axamiyati borasida fikr muloxazalar o’rganiladi.

Maqolada nogironligi bor oliy ta’lim talabalarga davlat tomonidan qilinayotgan g‘amho‘rliklar hamda ularning jismoniy, ruhiy va ahloqiy sifatlarini shakllantirishda jismoniy mashqlarning roli haqida fikr-mulohaza yuritiladi

Maqolada kurash sport turida sportchining texnik-taktik va jismoniy
tayyorgarligida pedagogning mahorati qo`llayotgan professional usullari orqali tahlil qilinadi.
Shuningdek, kurash turlarini o‘rni, kurash mashg‘ulotlarida umumiy rivojlantiruvchi va
maxsus mashqlarni o‘rgatish, kurashning muayyan turi texnikasi va qoidalarini o‘rgatish
sifatlarni rivojlantirish borasidagi fikrlar o`rtaga tashlanadi.

O’qitishning xususiy vazifalari sifatida harakat texnikasi, irodaviy sifatlar,
sport texnikasi va voleybol taktikasi, shuningdek, instruktorlik ko’nikmalarini singdirish
kabilarni sanab o’tish joiz. Qo’yilgan vazifalarni amalga oshirish uchun sportchi yuqori
jismoniy, texnik, taktik, ruhiy, nazariy va o’yin (integral) tayyorgarlik darajasiga ega bo’lishi
talab etiladi.

Ilmiy maqolani yozishdan maqsad, yosh gandbolchilarni saralash
metodikasini takomillashtirish, gandbol sport o‘yiniga xos ustuvor qobiliyatlarini tahlil qilib,
rivojlantirish bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat. Milliy xarakatli o’yinlar orqali qo’l
to’pi bilan shug’illanuvchi talabalarni tezkorlik sifatlarini rivojlantirish ko’zda tutilgan xamda
pedagogik maxorat va shug’illanuvchilarni sog’ligi nazorat qilingan.

Ushbu maqolada o‘smir yoshdagi avlod organizmining anatomik,
fiziologik va jismoniy jihatdan rivojlanish davrlarining asoslari, o‘smirlarning hayot tarzi
xususiyatlari bayon etilgan.

Ushbu maqolada, jismoniy tarbiya jarayonini milliy an'analar vositasida tashkil etishning ilmiy-nazariy asoslariga to‘xtalib o‘tilgan bo‘lib, milliy an'analarni    yoritishga   harakat qilingan.

Har bir tayyorgarlik turida o‘zining yetakchi omillari borki, ular yordamida
ko‘zlagan maqsadga erishiladi. Shu bilan birga barcha turdagi tayyorgarliklar bir-biri bilan
uzviy bog‘liq. Misol uchun agar o‘quvchi jismoniy yaxshi tayyorlanmagan bo‘lsa, u hujum
xarakatlarini texnik mashqini yaxshi bajara olmaydi. Bunday holda o‘quvchini jismoniy
tomondan chiniqtirish, xujum xarakatlarini mukkamal darajaga ko‘tarish uchun ko‘p marta
takrorlashni talab etadi.

Ta’limda innovatsion pedagogik texnologiyalar joriy etilishi
sharoitida zo‘riqishning o‘quvchilar jismoniy, intellektual ish bajarish qobiliyatiga ta’sirini
fiziologik asoslash ta’lim jarayonini optimallashtirishda dolzarb ahamiyatga ega [1].

Odamning xarakat faoliyati, shu jumladan sport faoliyati xam ma’lum sifat
ko‘rsatkichlari bilan tavsiflanadi. Asosiy jismoniy sifatlarga muskul kuchi, tezkorlik,
chidamlilik, chaqqonlik va egiluvchanlik kiradi. Ayrim mualliflar odamni tezlik-kuch sifatini
xam asosiy jismoniy sifatga kiritadi.

Ushbu maqolada biomexanik parametrlar (kuch, tezlik, vaqt) - u yoki bu
sifatlarni namoyon qilinishi jadalligini miqdoriy baholash hisoblanadi. Odamning harakat
imkoniyatlarinining barcha ko‘p qirraligini quyidagi harakat sifatlarining, ya’ni: kuch, tezkorkuch, chaqqonlik, chidamlilik, egiluvchanlikning yetarlicha chegaralangan miqdori orqali
tavsiflash mumkin sabablarini interfaol metodlar orqali tushuntiriladi

Mazkur maqolada maktabgacha yosh davridagi bolalarda nutqni
shakllantirishning psixologik jihatlari, bola muloqotini shakllanishida ta`sir qiluvchi omillar
tahlili, bola nutqining taraqqiyot davrlari hamda ushbu davrlarda xos psixologik xususiyatlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar bayon qilingan.

Ma’lumki, uzoq yillar davomida barqaror ijtimoiy munosabatlar sharoitida
ta’lim va fan kabi jamiyatning institutlariga nisbatan munosabat o‘ziga xos tarzda shakllangan.
Misol uchun, sobiq ittifoq davrida hech bir jamiyat a’zosi ta’lim muassasasi yoki ilmiy
tashkilotning faoliyatiga shubha bilan qaramagan, uning sub’yektlari faoliyatiga nisbatan
noxolis munosabatda bo‘lmagan. Endilikda nafaqat O‘zbekistonda balki, butun dunyoda ham
har qanday ijtimoiy institutga nisbatan ishonchsizlik bilan munosabatda bo‘lish tendensiyasi
kuzatilmoqda.

Maqolada ilk bolalik davrida tashqi muhitning ta’siri. Ilk bolalik davri
psixologiyasi va bolalik davrida fiziologik va jismoniy rivojlanish, nutq va tafakkurning
rivojlanishi. Aqliy rivojlanish, ilk bolalik davri muomolari va yechimlari haqida sõz boradi.

Qisqa masofalarga yuguruvchilarning yillik sikl davomidagi mashg'ulot
faoliyati tahlili quyidagi xulosaga kelishga imkon beradi. Ishlab chiqilgan mashg'ulot
dasturlari deyarli to'liqligicha bajarildi. Mashg'ulot jarayoni ushbu ko'rsatkich uchun avval
ishlab chiqilgan sport formasiga erishish qonuniyatlari asosida tashkil qilindi, tajriba
guruhlarida jismoniy va masofaviy tayyorgarlikdagi tahlil qilinayotgan belgilar bo'yicha
chetga chiqishlar "oqilona" dinamika sifatida rejalashtirilgan ko'rsatkichlarga mos keladi.

Fanlarni o‘qitishda yangi
pedagogik texnologiyalardan foydalanish;o‘qituvchi o‘qitish va o‘rgatish, shuningdek, mavjud
imkoniyat va sharoitlardan unumli foydalanish uchun mas’ul shaxs hisoblanadi. Bu vazifani
bajarish uchun o‘qituvchi o‘qitish jarayoni hamda o‘qitiladigan fanlarning ilmiy va texnik
jihatlarini to‘liq bilishi lozim. Bundan maqsad shuki, o‘qitish uslubi shunday yo‘lga
qo‘yilsinki, bunda o‘quvchilar o‘qitilayotgan fanni to‘liq o‘zlashtira olishsin

Maqolada kichik maktab yoshi davrida psixik rivojlani va xulq-atvor
xususiyatlari to‘g‘risida so‘z yuritiladi. Bolani erta o‘qish, yozish, sanashga o‘rgatib uning
bilish jarayonlari zo‘riqtirilsa, bolaning emotsional hissiy rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan
miya quvvatining tanqislashuviga sabab bo‘ladi. Bundan bolalarning emotsional hissiy
jarayonlarining kechishida yoki jismoniy rivojlanishida kamchiliklar sodir bo‘ladi.

Ushbu maqolada milliy o'yinlarning ko'payishidagi roli haqida so'z boradi
bo'lajak jismoniy tarbiya o'qituvchilarining ijtimoiy faoliyati. Ular haqida fikrlar
foydalari, turli uylarni ijtimoiy joylashtirishning zararli ta'siri
yosh avlodni shakllantirishda tarmoqlar.

Ushbu maqolamizda hozirgi kunda barchamizning hayotimizda muhim
ahamiyat kasb etayotgan kompyuter texnologiyalari va internet tarmog‘i haqida so‘z
yuritilib, kompyuter o‘yinlari va ularning o‘smirlarga jismoniy, psixologik va ularning
ongiga salbiy ta’siri natijasida qaramlik paydo bo‘layotganligi va yoshlarni bu qaramlikdan
xalos etish bo‘yicha bir qator tavsiyalar xaqida.

Jamiyat rivojlanishining ushbu bosqichida inson hayotining maktab davriga ko'proq e'tibor qaratilmoqda, chunki bu vaqtda shaxsning shakllanishi va rivojlanishi, shuningdek uning sotsializatsiyasi sodir bo'ladi. Shu bois zamonaviy pedagogikada ta’lim tizimi va ta’lim muassasalari faoliyatiga yangi, yangicha qarashlar shakllanmoqda.Zamonaviy maktabda ustuvor vazifa nafaqat maktab o'quvchilariga ta'lim berish, balki ularning umuminsoniy, axloqiy qadriyatlari va me'yorlarini rivojlantirish, boshqa odamlar bilan muloqot qilish qobiliyati, shuningdek, aqliy va jismoniy salomatlikni saqlashdir. Prezidentimiz SH.M.Mirziyoyevning ta`biri bilan aytganda” Yuqori sinflarda bolalar shaxs boʻlib, jamoa boʻlib shakllanadi. Ayni oʻsha paytda ularni oʻzlari oʻrgangan muhitdan ajratib qoʻymaslik kerak. Bu yoshlarning ruhiyatiga, davomatiga, oxir-oqibatda taʼlim-tarbiyasiga salbiy taʼsir qilishi mumkin. Shu bois taʼlim jarayonining usluksizligini taʼminlash, oʻquv dasturlarini takomillashtirish zarur” deb aytib o`tganlar. Demak bundan kelib xulosa qilishimiz mumkunki bolalar kata sinfga o`tgunlaricha ulardagi shaxsiyatlarini shakillantirish boshlang`ich ta`limda olib borilishini taqozo qilishini k`orishimiz mumkin. Biz ushbu maqolamizda boshlang`ich sinf o`quvchilarining shaxsiyatini shakillantirish haqida fikrlarimizni oldinga suramiz.

Ta’limning har bir bosqichi o‘zining xususiy va ayrim yetakchi tushunchalari bilan ta’riflanadi. Faqat vazifalar ketma-ket bo‘lsagina o‘qituvchi ta’lim usulini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yishi, shu qatorda
ta’lim prinsiplarini, tayyorlov va yo‘llanma beruvchi mashqlardan foydalanishi, usullarni
maqsadga muvofiq qo‘llay olishi mumkin. Ta’lim jarayonining tuzilishi – xususiy vazifalar,
prinsiplar, vositalar va usullarning o‘qitish bosqichlaridagi o‘zaro nisbati turg‘un aloqalari
orqali vujudga keladi.

O‘zbekistonda milliy kurash turlari yakkakurash turi sifatida vaziyatli
sport turiga kiradi, chunki bellashuv vaqtida yuzaga keladigan tez o‘zgaruvchan vaziyatlar
bilan ifodalanadi, shuningdek, bu yerda raqib bilan faol to‘qnashuv natijasida paydo
bo‘ladigan chalg‘ituvchi omillarning ta’siri ham katta. 2000 yildan boshlab, matbuotda
Vatanimiz olimlari va tadqiqotchilarining salmoqli ishlari paydo bo‘ldi, ular nafaqat nazariy
va amaliy ahamiyatga ega, balki kurash mavqeini halqaro sport maydonida oshirishga yordam
beradi 2005 yilda belbog‘li kurash uchun yagona qoidalar belgilab berildi.

Bu ilmiy maqoladan maqsad oʻsmirlik davridagi jismoniy va psixik
rivojlanishining umumiy xususiyatlari, uning psixik rivojlanishiga ta’siri, oʻsmirlik davri inqirozi va uning psixik sabablari, oʻsmirlik davrida intellektual va shaxs rivojlanish xususiyatlarini yoritib berish. ularning ong va dunyo qarashining shakillanishini tushuntirish orqali oʻsmir yoshlarni, oʻz-oʻzini anglashga, tahlil qilishga va tarbiyalashga oʻrgatishdir.

Yurtimizda inson salomatligini saqlash va aholi o'rtasida sog'lom turmush tarzini keng
targ'ib qilish masalalariga azaldan davlat siyosati darajasida katta e'tibor berilgan. O'zbekiston
Respublikasini rivojlantirishda ushbu masalalar yuzasidan Harakatlar strategiyasi Besh
tashabbus va bir qancha qaror va farmoishlarni misol qilib keltirishimiz mumkin.

Ushbu tadqiqot ishida Andijon viloyatining Oltinko`l tumanidagi 48-
umumta’lim maktabning 5-6-sinfda o’quvchilarining qo’l kuchi (o’ng qo’l va chap qo’l)
ko’rsatkichi qiymati tahlil qilingan va jismoniy ko’rsatkichlari o’rganilgan.

Yosh avlodni bilimli, dono va axloqli qilib tarbiyalashda ertaklarning
o‘rni juda muhim. Ertak bola uchun axloqiy ta’limot va nasihatlardan ko‘ra afzalroqdir.
U yaxshilikka ishonchni uyg‘otadi, qiyin vaziyatda yechim topishga, odamlar bilan
munosabatlarni o‘rnatishga yordam beradi. Ertak bolaning adolat, sevgi, do‘stlik,
yaxshilik va yomonlik haqidagi tasavvurini shakllantiradi. Maktabgacha ta’lim
tashkilotlarida olib borilayotgan faoliyatlarni bolalar uchun ham aqliy ham jismoniy
ahamiyati kattadir. Ushbu maqolada ertaklar orqali bola psixologiyasiga qanday ta’sir
o‘tkazish haqida so‘z boradi.

Ushbu   maqolada Organizmning barcha muhim funksiyasi — nafas olish, qon aylanish, yutish, siydik chiqarilish, defekatsiya, gavdani fazoda ko‘chishi (harakatlar) oxir-oqibatda mushaklarning qisqarishi bilan amalga oshiriladi. Odamning har qanday harakati skelet mushaklarining (mushaklarning) funksiyasi bilan bog‘liq jarayonlarni tadqiq qilindi.

Hozirgi vaqtda, sportda trenirovka dasturlarini mazmunini
optimallashtirish uchun har xil ko‘rsatkichlar qo‘llaniladi. Jangovar sambo – aralash
yakkakurash turlarini rivojlanib kelayotgan turi hisoblaandi, unda, musobaqaning qoidalarida
texnik-taktik harakatlarni (TTH) va ularning kombinatsiyalarini zarbali va kurash texnikasini
qo‘llash bilan katta xilma xilligini qo‘llashga ruxsat berilgan. Jangovar samboda
bellashuvlardagi muvaffaqiyat sportchilarning texnik-taktik harakatlarini samaradorligi va
natijaviyligi bilan ta’minlanadi. Yakka zarbali harakatlarga nisbatan kombinatsiyalangan TTH
sportchini texnik-taktik harakatlari arsenalini hajmini, samaradorligi va natijaviyligini
oshirishi aniqlangan, kombinatsiyalarni zarbali kurash texnikasini qo‘llash bilan egallash esa
– bellashuvni muvaffaqiyatli olib borish uchun katta potensialga zamin yaratadi.

Yosh sportchilarning boshlang‘ich tayyorgarlik bosqichi har tomonlama
jismoniy tayyorgarlikni ta’minlash bilan bir qatorda voleybolga xos harakat qobiliyatlarini
maqsadli tarbiyalash zarurligiga urg‘u berilishiga e’tibor qaratadi.

Bizning tadqiqotlarimiz shuni ko'rsatdiki, uzoq muddatli pasayish
yuqori harorat va insolyatsiya ta'sirida jismoniy faollik darajasi;
energiya sarfini sezilarli darajada kamaytirishga olib keladi, bu esa tezlikni pasayishiga olib keladi
mikroerglarning sintezi, oksidlanish va fosforlanishning ajralishi, umumiy o'zgarishlar
gaz almashinuvi, mushaklarning kuchi va ishlashi kamayadi va funktsiya kamayadi
mushak tolalari, bu metabolizm va faollikning pasayishi bilan birga keladi
fermentlar, katabolik jarayonlarning ustunligi, mushak massasining pasayishi,
tana vazni va mushaklar kuchini yo'qotish.

Ayollar sog’ligi jamiyatning eng muxim masalasidir. Sog'lom farzand
dunyoga keltirishi birinchi navbatda uning sog'ligiga bog'liq. Ushbu ishda ayollar sog’ligi
saqlash masalasi ko’rilgan.

Ushbu maqolada kishining anglanilgan maqsad bilan boshqarib turiladigan ichki (psixik) va tashqi (jismoniy) faolligi haqida, motiv va uning mazmun-mohiyati, motivlarning tuzilishi bilan bevosita borliq ongning bosqichli tuzilishi muammosi haqida so‘z yuritiladi.

Ushbu  maqola  orqali butun  dunyoda qo’llanilayotgan biznes  tushunchasi haqida  turli  xil  qarashlar  va  tushunchalarga  to’xtalamiz  hususan  Ingliz iqtisodchisi A.Xosking “Biznes” tushunchasiga quyidagicha ta’rif beradi: “Tadbirkorlik – bu jismoniy shaxslar, korxona va tashkilotlarning tabiiy ne’matlarni qazib olish, tovar ishlab chiqarish yoki sotib olish va sotish, xizmatlar ko‘rsatish hamda ularni boshqa tovar va xizmatlarga almashtirish bo‘yicha faoliyatidir. "yoki manfaatdor shaxslar yoki tashkilotlarning o'zaro manfaati uchun pul".

«Atletik gimnastika» fanining talabalarga maktab, litsey va kollejlarda jismoniy
tarbiya buyicha ta’lim berishda, kolaversa sog‘ligida turli nuqsonlari bor o‘quvchilarning
sog‘ligini tiklashda, yoshlarni vatanparvarlik ruxida tarbiyalashda, sog‘lom turmush tarzini
tadbiq etishda samarali o‘rni bordir

O‘quvchi yoshlarni sog‘ligini mustaxkamlashda yengil atletika sport
turining ahamiyati. O‘quvchi yoshlarni yengil atletika mashg‘ulotlari orqali sog‘lomlashtirish
jarayonlari taxlil qilindi.

Fiziologik nuqtai nazardan keksa odamlarda funksional xolatni o‘zgarishi
va mexnat qobiliyatchanlikni susayishi ko‘p omillarga bog‘liq bo‘ladi. Eng avvalo ularda
qonning xarakatlanish tezligi sekinlashadi, sirkulyatsiyalanayotgan qonning sig‘imi va uning
oksigenatsiyasi kamayadi, to‘qima va a’zolarda gipoksiya xolati rivojlanadi.

Ushbu maqolada yetuklik- hayot faoliyatining eng ijtimoiy davriligi, u
kattalikning shunday davriki unda shaxs va intelekt rivojlanishining eng yuksak darajasida, yetuklik davri ancha murakkab davrdir, mazkur davrda shaxs ham jismoniy, ijtimoiy jihatdan yetuklikka yetgan, jamiyat fuqarosi sifatidagi huquqini qo‘lga kiritib bo‘lgan shaxs sifatidagi fikrlar keltirilgan.

Yosh o'quvchilarga ingliz tilini o'rgatish o'ziga xos qiyinchiliklar va imkoniyatlarni taqdim etadi. 3 yoshdan 12 yoshgacha bo'lgan bolalar kognitiv va lingvistik rivojlanishning muhim bosqichida, bu yangi tilni tanishtirish uchun ideal vaqt. Ushbu maqola yosh o'quvchilarga ingliz tilini o'rgatishning samarali strategiyalarini o'rganadi va qiziqarli, qo'llab-quvvatlovchi va rivojlanish uchun mos o'quv muhitini yaratish muhimligini ta'kidlaydi.

Berilgan maqolada bolalar o‘yinlari va ularning “Devoni lug‘otit turk” asarida keltirilishi, bu o‘yinlarning bolalar harakati va ruhiyatiga ta’siri haqida fikr yuritilgan.

Yakkakurash sport turlarida kurash olib borish, kurashni uslubini
tushunishga nisbatan turli xil yondashuvlar mavjud. “Bellashuvni olib borish uslubi”
tushunchasining o‘rni va ahamiyatini belgilab beruvchi muhim tushunchalar, shuningdek
ushbu atamaning ta’rifini aniqlashtirishga imkon beruvchi tushunchalar – bular taktika va
strategiya tushunchalaridir. Bellashuv taktikasining vazifalari- muayyan raqibga qarshi
kurashishda harakatlar natijasini belgilab olish. Bellashuv rejasini ishlab chiqish uchun maqsad
belgilash, shuningdek avval ishlab chiqilgan musobaqalar taktikasini inobatga olgan holda
unga erishish yo‘llari hamda vositalarini belgilab olish zarur