Jild 1 № 2 (2024): UNIVERSAL XALQARO ILMIY JURNAL

Ushbu maqolada Trigonella foenum-graecum dorivor o‘simligi turli xil ozuqa muhitlarida o`sish sharoitlari o‘rganish natijalari keltilgan. Tibbiyot tarmoqlari uchun kelajakda tabiiy dori vositalari tayyorlashda muhim xomashyo manbasi bo`lib xizmat qiladi. Respubliamizning turli hududlarida yetishtirish imkoniyati mavjud bo`ladi.

So'nggi 20 yil ichida hasharotlarning zarari va nazorat qilish xarajatlari sezilarli darajada oshdi. Hozirda nok yetishtiruvchilar har yili insektitsidlarga 14 million dollar sarflaydi. Zararkunandalarga qarshi kurash bilan bog'liq xarajatlarning oshishi, shu jumladan pestitsidlarga chidamliligini oshirish, zararkunandalarga qarshi kurash imkoniyatlarini kamaytirish va kimyoviy xarajatlarning oshishi nok ishlab chiqarishni yanada qiyinlashtirdi. Integratsiyalashgan kasalliklarni boshqarish dasturining maqsadi kasalliklarni boshqarish xarajatlarini minimallashtirgan holda, yildan-yilga kasalliklarni nazorat qilishning tijorat uchun maqbul darajasini ta'minlashdan iborat. Har bir mevali bog' uchun barcha mavjud nazorat taktikalarini birlashtiradigan dastur ishlab chiqilishi kerak. Kasallikni to'g'ri aniqlash kasallikni boshqarish bo'yicha aqlli qarorlar qabul qilishda juda muhimdir. Vaholanki Cacopsylla pyricola nokning eng muammoli hasharot zararkunandasi, Codling kuya esa olma va nokning jiddiy zararkunandasi hisoblanadi. To'g'ri identifikatsiya qilish to'g'ri boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun juda muhimdir. Biz Resbublikamizning nok o'sadigan hududlarida kimyoviy, biologik va madaniy operatsiyalar orqali bu hasharotlar va zararkunandalarga qarshi kurashishning eng samarali strategiyalarini muhokama qildik. Ushbu maqolaning asosiy maqsadi nok ekinlarining zararkunandalarini erta aniqlashdir.

Ushbu maqolada Tenebrio molitor lichinkasining turli xil ozuqa muhitlarida o`sish sharoitlari o‘rganish natijalari keltilgan.  Oziq ovqat  tarmoqlari uchun kelajakda tabiiy ozuqa maxsulotlarini hosil qilishda muhim manba bo`lib xizmat qiladi. Respublikamizning turli hududlarida yetishtirish imkoniyati mavjud bo`ladi. Olingan maxsulotlar chorvachilik va parrandachilikda muhim ozuqa hisoblanadi.

Sug‘oriladigan dehqonchilik yerlarida tuproqlarning sho‘rlanishi asosiy ekologik muammolardan hisoblanadi. Tuproqlarning sho‘rlanishi sug‘orishni noto‘g‘ri olib borganda yer osti suvlari sathining ko‘tarilishi natijasida ro‘y beradi. Birlamchi va ikkilamchi sho‘rlanish kuzatiladi. Ikkilamchi sho‘rlanishda suv kapilyarlar orqali ko‘tarilib tuzi tuproqda qoladi yoki ortiqcha sug‘orish natijasida yer osti suvlari erigan tuzlar bilan sho‘rlanadi. Hozirgi kunda sho’rlanishni oldini olish qishloq xo’jaligining dolzarb muammolaridan biri bo’lib kelmoqda. Bug’doy ekinlarini sho’rlanishga chidamli navlarini yaratish, tuproq unumdorligini oshirish kabi masalalar yuzasidan ko’plab ilmiy ishlar olib borilmoqda.

Yovvoyi tur ishtirokidagi tizmalararo F1-F2 o‘simliklarda asosiy qimmatli-xo‘jalik belgilari poligen belgilarga xos ravishda oraliq holatda irsiylanib, bu o‘rtacha ko‘rsatkichlari nisbatan yuqori bo‘lgan ota-ona tizmalar tomon og‘gan holda kechadi. Belgilarning irsiylanishida resiprok farqlanish kuzatilmadi va buni belgilarning yuzaga kelishini boshqaruvchi genlarning allel holatlari bilan kam farqlanishi, ularning o‘rtacha ko‘rsatkichlarining bir-biriga yaqin bo‘lganligi bilan izohlandi.

Ushbu maqolada  asosiy e’tibor o’qituvchilarda chet tili madaniyatini shakllantirish muammosiga bag'ishlangan bo’lib, kelajakdagi chet tili o'qituvchilari o'rtasidagi muloqot madaniyatini shakllantirishga qaratilgan. Hozirda turli mamlakatlar madaniyatlarining global integratsiyalashuvi, dunyo aholisining harakatchanligi, bandlikni kengaytirish, turizmni rivojlantirish, shaxsiy aloqalar, chet tilini bilish hayotiy zaruratga aylanib bormoqda, bu jamiyatning zamonaviy ehtiyojlariga javob beradigan chet tillarini o'qitish nazariyasi mutaxassislari uchun yangi muammolarni keltirib chiqaradi. Maqolada  bo’lajak chet tili o’qituvchilarining madaniyatlararo muloqot kompetensiyasini internet resurslari orqali shakllantirish haqida gap ketgan bo’lib, ulardan qay tartibda foydalanilsa maqsadga muvoffiq bo’lishi aytib o’tilgan.

Bugungi kunda biologiya fanining muammolaridan biri bo’lgan aholini sifatli va tabiiy oziq-ovqat mahsulotlari, qayta tiklanuvchi yoqilg’i bilan ta’minlash maqsadida qator davlatlarda bir qancha samarali ishlar amalga oshirilmoqda. Xususan, biotexnologiyaning rivojlanishi insonlar hayotini yaxshilash uchun katta ahamiyat kasb etmoqda. Bir qancha olimlar tomonidan inson hayoti uchun muhim ahamiyatga ega bo’lgan o’simliklarning yangi navi yaratilmoqda hamda ularni ko’paytirishning bir qancha usullari amalga oshirilmoqda. Bunday usullardan biri sifatida o’simliklarni in vitro sharoitida mikroklonal ko’paytirish ham muhim ro’l o’ynamoqda. Bu usul yordamida o’simlikning meristema hujayralari hisobiga yil davomida yangi o’simlik yaratish imkonini beradi. Bu usulda maxsus moddalar qatorida fitogormonlarning qatnashishi muhim ahamiyatga ega. O’simlik uchun juda ham oz miqdorda kerak bo’ladigan, lekin juda zarur jarayonlarni amalga oshiruvchi bu fitogormonlarga asosan   abstsiz kislotasi, brassinosteroidlar, etilen, jasmonatlar, salitsil kislotasi, strigolaktonlar, auksin, sitokinin, gibberellin va bir qancha gormonlar kiradi. Ular o’simlikning ildizi, poyasi, bargi kabi organlarni hosil bo’lishida qatnashadi.

Gossypium avlodi vakillari barglarining tuklanish darajasi turlicha bo‘ladi. Yovvoyi G.tomentosum Nutt. ex Seem. turida bu belgi o‘ziga xos burama ko‘rinishga ega. Bu tur ishtirokidagi turlararo duragaylarning bekkross o‘simliklarida tuklanish zichligi yuqori bo‘lib, yovvoyi turga xos burama tuklanish zararkunanda sonining kam bo‘lishini ta’minlaydi. Tuklanishning bu turining avlodlarda irsiylanishi va saqlanib qolishini o‘rganish uchun tadqiqotlarimizda introgressiv tizmalarni oddiy tuklanishli tizma bilan duragaylash orqali burama tuklanish va tuklar sonining irsiylanishida dominant allellar va yordamchi genlar soni katta ahamiyatga egaligi, barg qalinligining sitoplazmatik genlar bilan nazorat qilinishi aniqlandi. Bargning 1 mm2 sathidagi tuklar soni belgisi genetik tahlil qilindi va avlodlarda tuklanishning «burama» tipi to‘liq dominant bo‘lib, u geterozigota holatda «burama» fenotip namoyon qilishi, F2 dagi tuklanish tabiati bo‘yicha burama tipli tizmalar oddiy tuklanish tipiga ega bo‘lgan tizma bilan bir genning allel holatlari bo‘yicha farqlanishi isbotlandi.

Ushbu maqolada bugungi kundagi dolzarb muammo atrof muhit va tabiatga korsatilayotgan  moddiy zararlar,va inson orni bunda qanchalik ekanligi ko’rsatilgan. Shuningdek hozirgi kunda atrof muhitni muhofaza qilish glabal muammo bolib turganligi sabablari uni oldini olish keltirilgan.

Ushbu maqolada Juglans regia (yong‘oq) o‘simligining kimyoviy tarkibi o‘rganildi. Yong‘oq mevasining tarkibidagi mikro va makro elementlar, yog‘lar, oqsillar, vitaminlar va boshqa biologik faol moddalar tahlil qilindi. Tadqiqot natijalariga ko‘ra, yong‘oqning xalq xo‘jaligidagi iqtisodiy ahamiyati va uning oziq-ovqat sanoatidagi qo‘llanishi batafsil yoritilgan. Yong‘oqning tarkibiy qismlariga kimyoviy tahlillar yordamida batafsil tavsif berildi va uning qo‘shimcha qiymat yaratish imkoniyatlari o‘rganildi. Ushbu maqola, yong‘oq mahsulotlarini sanoatda samarali qo‘llash imkoniyatlarini kengaytirishga bag‘ishlangan ilmiy-amaliy ishlanmalar uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.

The article discusses the issues of creating an organizational and economic model of the strategy for the development of ginners based on the study of their competencies.

Ushbu mаqоlаdа Yаngi О’zbеkistоndа zаmоnаviy rаhbаr shаxsigа qо’yilаdigаn psixоlоgik tаlаblаr, bugungi zаmоnаviy rаhbаr imidji vа uning о’zigа xоs xususiyаtlаri hаqidа fikr yuritildi.

Jahon  savdo  tashkiloti  uning  tuzilmasi  va   maqsad  vazifalari  nimalardan  iborat  uning  tashkiliy  tuzilma haqida   fikrlarimiz  bilan  tanishtiramiz.

Ushbu maqolada O’zbekistonda ko’p o’stiriladigan va yallig’lanish xususiyatiga ega bo’lgan turli xil o’simlik turlari, ularning ahamiyati haqida ma’lumot keltirilgan.

Ushbu maqolada ijtimoiylashuv jarayonida turli rasmiy guruhlarda mehnat faoliyati jarayonida rahbar va xodim o’rtasidagi munosabatlarda nizoli vaziyatlar va ularni keltirib chiqaruvchi psixologik omillar haqida fikrlar keltirilgan.

Ushbu maqolada masofaviy ta’limda axborot texnologiyalarining o’quvchilarga  bilim berishda integratsiya  masalalari hususida  mulohazalar yuritilgan.

Bu maqola berilgan yil, oy, kunlarni algorit yordamida  C++ va Python dasturlash tillarida o’tkazishni ko’rib chiqilgan.

Ushbu maqolada boshlang’ich
ta’limdagi o’quvchilariga sifatli ta’lim
berish va o’qitishda multimedia vositalari
va texnologiyalaridan foydalanish va
ularning foydali natijalari haqida fikr
yuritiladi hamda multimedia vositalaridan
foydalanish, o’quvchilarda mashqlarga
nisbatan ishonch va darsga bo’lgan
qiziqishlari ortishiga ham yordam beradi.

This article investigates the pivotal role of effective current asset management in the development of agribusiness enterprises in Uzbekistan. Utilizing the Harvard method, the study explores strategies tailored to the Uzbekistan agricultural landscape for optimizing liquidity, managing inventory, handling accounts receivable, and leveraging technological innovations. By implementing these strategies, Uzbekistan's agribusinesses can enhance operational efficiency, mitigate risks, and foster sustainable growth in a rapidly evolving market environment.

Maqolada kichik maktab yoshidagi bolalarning psixologik xususiyatlarining rivojlanishi haqida ma’lumot beriladi,Jumladan maqolada kichik maktab yoshidagi bolalarning maktabga tayyorgarlik jarayonida sodir bo‘ladigan psixologik o‘zgarishlar, haqida ma’lumotlar yoritilgan.

Ushbu maqolada korxonaning asosiy iqtisodiy toifalaridan biri – aylanma mablagʻlar tushunchasi va mohiyati ochib berish maqsad qilib olingan. Aylanma mablagʻlarga berilgan turli tariflar tahlilllar ilmiy maqolalardan foydalanildi. Maqolada asosan Soliyev Dilmurod Jamolovichning maqolasi  asosida tahlil qilindi. Aylanma mablagʻlarni boshqarishning maqsad va vazifalari aniqlanadi.

The article examines the processes related to the improvement of the ways of attracting investments to Agribusiness and their effective use. Factors influencing the processes of attracting foreign investments and their effective use were assessed, and their impact on the effectiveness of the country's investment activities. Existing shortcomings in the ways of attracting foreign investments and their effective use have been identified. A scientific proposal and practical recommendations on improving the system of attracting foreign investments to the national economy have been formulated.

Ushbu maqolada oilaviy qadriyalr va an'analar o‘zbek oilalarida milliy qadriyatlar asosida sog‘lom va barkamol avlodni tarbiyalashda oilaning o‘rni va ahamiyati haqida fikr yuritilgan. Shuningdek, bugungi kunda milliy qadriyatlar asosida o‘zbek oilalarida farzandlarni tarbiyalash borasida yo‘l qo‘yilayotgan ayrim kamchiliklar to‘g‘risida mulohazalar bayon etilgan.

Armaniston, Belarus, Qozog'iston, Qirg'iziston va Rossiya o'rtasidagi Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi (YII) postsovet davlatlari orasida mintaqaviy iqtisodiy integratsiyaning eng rivojlangan instituti hisoblanadi.Ushbu  maqola  yordamida biz  Yevroosiyo  iqtisodiy ittifoqining  kelajak  uchun  rejalari  hamda  bugungi  kundagi  muammolar  va yutuqlari to’g’risida yoritamiz.

Ushbu maqolada hozirgi kundagi dolzarb muammolardan  biri bo‘lgan o‘smirlik davri  inqirozlari hamda bu davrda o‘smirlarda qanday o‘zgarishlar ro‘y berishi, ularni xulq-atvoridagi o‘zgarishlar,salbiy hamda ijobiy xislatlarning shakllanishi, salbiy xislatlarni ijobiy xislatlarga o‘zgartirish uchun qanday chora- tadbirlar ko‘rish lozimligi ularda  qo‘rquv hissi va havotirlanish hissining kuchli bo‘lishi to‘g‘risida ma‘lumotlar yoritilgandir, shuningdek va ommaviy axborot vositalaridan to‘g‘ri foydalanish borasida qanday ishlar olib borilishi kerakligi,Ota-onalari va o‘qituvchilar bu yoshdagi bolalar bilan qanday munosabatda bo‘lishlari to‘g‘risida so‘z yuritildi.